Savez jevrejskih opština, postoji već 89 godina pod različitim imenima. Međutim, trebalo je prvo da prođu dve decenije od rađanja ideje o potrebi osnivanja snažnog tela sposobnog da zastupa interese celokupnog jevrejstva na ovim prostorima, do njenog provođenja u delo. Konačno, jula 1919. u Osijeku, formiran je Savez jevrejskih veroispovednih opština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Organizacija pod tim nazivom, prethodnik je nekadašnjeg Saveza jevrejskih opština Jugoslavije i sadašnjeg Saveza jevrejskih opština Srbije i bila je prvi institucionalizovani oblik udruživanja jevrejskih opština u južnoslovenskim zemljama.
Događaji u 1919. godini jasno su pokazali neophodnost osnivanja jedinstvene jevrejske organizacije koja bi istupala i štitila interese Jevreja rasutih u malim zajednicama, nedovoljno sposobnim da se izbore za svoja prava. Na prostoru Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca živelo je oko 80 000 do 100 000 Jevreja u malim jevrejskim opštinama. Bili su razjedinjeni, slabih pozicija, bez autoritativne zajedničke organizacije koja bi objedinjavala, predstavljala i zastupala njihove interese.
Stvaranje Saveza jevrejskih veroispovednih opština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u mnogome je izmenilo postojeće stanje stvari na uzburkanom balkanskom prostoru. Između dva svetska rata od 1919. do 1941. godine Savez se bavio prvenstveno kulturnim, prosvetnim i verskim radom, ali je morao stupiti i na teren politike pošto je bilo nužno suprotstaviti se merama koje su pogađale Jevreje (npr. Uredba o izgonu stranaca iz 1919. godine), pojavama antisemitizma, povremenim antijevrejskim kampanjama, sve do zavođenja numerusa klauzusa 1940. godine, za upis Jevreja u srednje i visoke škole i zabrane bavljenja određenim poslovima kao što je trgovina hranom.
Posebnu pažnju nakon dolaska Hitlera na vlast u Nemačkoj, 1933. godine, Savez je posvetio pomoći Jevrejima koji su napuštali tu zemlju, a kasnije Austriju, Čehoslovačku i Poljsku i koji su preko Jugoslavije odlazili u zemlje koje su im pružile utočište.
Posle sloma Kraljevine Jugoslavije nastupilo je najteže razdoblje u životu naše jevrejske zajednice. U Holokaustu je stradalo oko 86 odsto Jevreja sa prostora današnje Srbije, a od 55 opština (uključujući i devet ortodoksnih koje su imale svoju posebnu organizaciju), danas se broj sveo na deset. Jevrejska imovina je opljačkana, sinagoge porušene, a veliki deo grobalja zapušten ili potpuno uništen.
Rad Saveza je bio u prekidu gotovo četiri godine do oslobođenja zemlje. Posle Drugog svetskog rata preživeli Jevreji, uz volonterski rad pojedinaca i pomoć jevrejskih organizacija, obnovili su i nastavili rad svojih zajednica.
Između 1948. i 1952. godine, značajne aktivnosti Saveza bile su usmerene na iseljavanje Jevreja u državu Izrael. U nekoliko talasa iseljavanja u tom periodu, otišlo je oko 4.500 Jevreja. I pored toga što ih je u zemlji ostalo nešto više od 3.000, većinom starijih, jevrejski život nije zamro zahvaljujući, između ostalog, pomoći koje su pružale jevrejske organizacije u svetu, pre svega JOINT.
Osnovan je Jevrejski istorijski muzej, obnovljena je izdavačka delatnost Saveza i objavljen veliki broj naslova, nastavljen je jevrejski kulturni, obrazovni i verski život.
Savez jevrejskih opština Jugoslavije postojao je sve do raspada te države. Stvaranjem novih država, od njenih nekadašnjih republika, osnivaju se savezi jevrejskih opština, koji nose različite nazive: Koordinacija židovskih općina Hrvatske, Jevrejska zajednica Bosne i Hercegovine, Evrejska zajednica Makedonije, Judovska skupnost u Sloveniji, itd).
Raspad Jugoslavije, oružani sukobi, sankcije, nametnuli su Savezu jevrejskih opština Jugoslavije nove zadatke, pružanje pomoći u hrani, odeći, lekovima, organizovanje smeštaja za braću izbeglice iz Bosne i Hercegovine, a docnije i njihovu evakuaciju u Izrael i druge zemlje.
Tokom NATO bombardovanja u trajanju od 77 dana, Savez je iz bombardovanih gradova evakuisao oko 600 svojih članova u Mađarsku, a odande u Izrael i neke druge zemlje. U tim teškim danima veliku pomoć i solidarnost pružile su i pokazale jevrejske organizacije u svetu, pre svega JOINT, a posebnu zahvalnost za pruženu nesebičnu bratsku pomoć dugujemo Savezu mađarskih Jevreja.
Nakon razdvajanja Srbije i Crne Gore, u junu 2006. Savez jevrejskih opština Jugoslavije menja naziv u Savez jevrejskih opština Srbije.
Osnivači Saveza jevrejskih opština Srbije su jevrejske opštine Beograd, Novi Sad, Subotica, Zrenjanin, Zemun, Pančevo, Sombor, Kikinda, Niš i Priština (sa sedištem u Beogradu), koje su nastavljači kontinuiteta sa pravnim subjektivitetom jevrejske verske zajednice stečenim na osnovu Zakona o verskoj zajednici Jevreja u Kraljevini Jugoslaviji
(Sl.novine KJ broj 301/1929)
Sedište
