JEVREJSKI ISTORIJSKI MUZEJ
Jevrejski istorijski muzej u Beogradu je osnovan 1948. godine. Muzej je u sastavu Saveza jevrejskih opština Srbije i predstavlja jedinstvenu muzejsku ustanovu u našoj zemlji. Tematski je specijalizovan, a sadržajno veoma kompleksan. Osim muzejskih zbirki, poseduje i značajan Arhiv.
Delatnost Jevrejskog istorijskog muzeja je raznovrsna i dinamična – kontinuirano priređuje izložbe, ima dobro razvijenu izdavačku delatnost, a kao jedini muzej ovog tipa, svakodnevno pruža stručnu pomoć i informacije istraživačima, naučnicima, studentima, umetnicima, … uostalom, svim zainteresovanim građanima.
Osim sa pojedincima, Jevrejski istorijski muzej održava blisku saradnju sa domaćim i stranim srodnim ustanovama. Veoma su učestale i pojedinačne ili manje grupne posete stalnoj izložbenoj postavci Muzeja, a u poslednjih nekoliko godina primetan je porast i većih grupnih poseta, uglavnom iz inostranstva.
Zaposleni u Jevrejskom istorijskom muzeju:
Vojislava Radovanović, etnolog, direktor JIM-a
Branka Džidić, filolog, arhivista
Barbara Panić, istoričar umetnosti
Email: jevrejskimuzej@savezjos.org ; jevrejskimuzej.beograd@gmail.com
Radno vreme muzeja: Svakog radnog dana od 8.30 do 15.30h
Muzej je za istraživače otvoren utorkom i sredom od 9 do 14 časova
Više o muzeju na stranicama sajta JIM-a: http://www.jimbeograd.org
BIBLIOTEKA
Istorijat
Istorijat osnivanja Biblioteke Saveza jevrejskih opština seže još u vreme neposredno posle završetka prvog svetskog rata kada se na incijativu predsednika tadašnje jevrejske sefardske opštine dr. Davida Albale, osniva „Srpsko – Jevrejska omladinska zajednica“ u čijoj su organizaciji održavane razne kulturne manifestacije, priredbe i predavanja u sali jevrejskog doma Oneg Šabat (danas zgradi Sinema Rex-a).
Ova institucija je, u kulturnom smislu, prethodila Jevrejskoj čitaonicikoja je osnovana 1929. godine na inicijativu Arona Alkalaja, kao Kulturni centar beogradskih Jevreja. Cilj ove čitaonice je bio da to bude „…moderno čitalište knjiga i novina i mesto gde će uži jevrejski i širi beogradski krug , naročito mladih, imati priliku da se sretne i upozna sa svim trajnim vrednostima koje je jevrejski narod podario čovečanstvu, i gde će se kroz upoznavanje sa životom i delima istaknutih Jevreja u oblasti nauke, umetnosti, književnosti i filozofije, jevrejska omladina i svet upoznati sa svetlim i tužnim stranama istorije jevrejskog naroda…“. U Jevrejskoj čitaonici su gostovali, ne samo jevrejski ugledni intelektualci nego, više srpski javni radnici, naučnici, publicisti, profesori univerziteta, članovi Akademije nauka, pisci i novinari. Kao javna tribina bila je dostupna svim pravcima i mišljenjima dajući mogućnost da se u njoj raspravljaju problemi jevrejske nacionalne obnove. U pogledu materijalnih sredstava bila je upućena na sebe, tj dobrovoljne priloge građana i poklone u knjigama Gece Kona, istaknutog beogradskog knjižničara i izdavača.
Nažalost, tokom drugog svetskog rata gotovo potpuno su uništene arhiva kao i dokumentacija Jevrejske čitaonice, kao i najveći broj knjiga iz njenog bibliotečkog fonda.
Sadašnja biblioteka
Biblioteka je obnovljena odmah nakon drugog svetskog rata u sklopu ukupne, pa i kulturne revitalizacije života i rada jevrejske zajednice u novoj Jugoslaviji. Njen početni fond bila je judaika. Nju je Olga Pops-Timotijević izdvojila iz biblioteke ogranka berlinskog univerziteta koja je, još za vreme rata, sticajem neobičnih okolnosti, stigla u Beograd i bila smeštena u zgradi Borbe.
Iako predstavlja samo jednu od kulturnih aktivnosti Saveza, biblioteka ima specifičan značaj i ulogu. Po svom karakteru i nameni spada u red specijalizovanih biblioteka otvorenog tipa i jedina u Srbiji prikuplja i čuva judaiku – publikacije sa jevrejskom tematikom, odnosno dela jevrejskih i nejevrejskih autora iz oblasti nauke, književnosti, publicistike, enciklopedijske građe… Godine 1979. izdvojeno je iz njenog fonda oko 300 najstarijih i najvrednijih rukopisa i knjiga, i deo ovih rariteta je dat na konzerviranje i reastauriranje u Jevrejski istorijski muzej. Uz Jevrejski istorijski muzej jedan je od glavnih izvora informacija za istraživače i naučne radnike, istoričare, lingviste, prevodioce i umetnike koji se bave istraživanjem jevrejske istorije, književnosti, religije, običaja, umetnosti i svekolikog jevrejskog nasleđa.
Biblioteka sadrži, po Inventarnoj knjizi, 7.057 bibliotečkih jedinica na srpskom i više stranih jezika (nemački, engleski, mađarski, hebrejski, francuski, italijanski, španski, ruski, itd.). U inventarnoj knjizi se vode naslovi knjiga (i imena autora) po hronološkom redosledu nabavljanja knjiga (bilo kupnjom ili poklonom) koje su obrađene i uključene – složene u policama. Ranije se vodio i predmetni katalog (po oblastima – tematima), ali postojeći nije više aktuelan zbog neažurnosti.
Osnovni način sadašnjeg vođenja evidencije o knjigama je po abecednom katalogu, što znači po prezimenu i imenu autora. Knjige se u police smeštaju po brojevima (numerus curens). One se, osim enciklopediskih izdanja, izdaju na čitanje članovima zajednice, a ostalima na korišćenje u sali biblioteke.
Biblioteka već godinama nema stalnog bibliotekara, te je realno van funkcije, osim u iznimnim slučajevima kada se pojedinim istraživačima izdaju knjige na korišćenje u sali biblioteke. Da bi biblioteka ponovo zaživela, i da bi se njen bogat i specifičan fond ponovo učinio dostupnim, neophodno je trajno rešiti pitanje bibliotekara, urediti i obnoviti abecedni katalog i signaturu knjiga i polica, kao i obezbediti prostor na policama za nove knjige. U svrhu opšteg osavremenjenja bilo bi potrebno izvršiti i elektronsku obradu evidencije o knjigama, kao i ustrojavanje predmetnog kataloga, odnosno vođenja evidencije o naslovima po oblastima, što bi olakšalo rad i bibliotekara i korisnika biblioteke.
Sedište
