Komemoracije

Kulturni centar Novog Sada u saradnji sa Istorijskim arhivom Grada Novog Sada i Eparhijom bačkom organizovao je izložbu "Pogrom u Bačkoj - 80 godina od Novosadske racije" koju je u Konaku kneginje Ljubice svečano otvorio patrijarh Porfirije.

Otvaranju su prisustvovale brojne visoke zvanice: Milan Đurić, gradonačelnik Novog Sada; Jahel Vilan, ambasador Izraela; predstavnik Mađarske ambasade; Bojana Borić Brešković, direktorka Narodnog muzeja u Beogradu; Tijana Čolak-Antić Popović, direktorka Etnografskog muzeja; Dejan Ristić, direktor Muzeja žrtava genocida; Ladislav Trajer, potpredsednik Jevrejske opštine Novog Sada, a hor Škole crkvenog pojanja "Sveti Jovan Damaskin" pri crkvenoj opštini u Novom Sadu otpevao je "Tropar Svetim mučenicima bačkim" i "Kondak Svetim mučenicima bačkim", kompozicije posvećene kanonizovanim žrtvama Racije.

Pomoćnica direktora Kulturnog centra Novog Sada Sunčica Marković istakla je tom prilikom kako su u Konaku predstavljene tri dokumentarne celine nastale u okviru programa Ledena tišina. Ovaj program Kulturni centar Novog Sada organizuje od 2013. godine i do sada je okupio veliki broj organizacija, udruženja i pojedinaca koji se na različite načine - od izložbi, preko tribina i stručnih konferencija do filmskih projekcija, bave kulturom sećanja.

Episkop bački dr Irinej Bulović zahvalio se za negovanje kulture sećanja bez koje "nemamo ni nadu, ni budućnost i koja je naš sveti dug prema žrtvama i prema precima uopšte".

Gradonačelnik Novog Sada Milan Đurić izjavio je da ćemo "čuvati sećanje na naše nevine žrtve i da se nikada nećemo stideti da kažemo istinu".

- Novosadska racija je zločin koji je zauvek obeležio Novi Sad i ne sme se nikada više ponoviti! Danas u Srbiji nema mesta za bilo kakvu vrstu podela ili nasilja. U ovim izazovnim vremenima je najvažnije da budemo jedinstveni i složni, jer to je siguran put ka očuvanju mira i stabilnosti - zaključio je Đurić.

Direktor Istorijskog arhiva Grada Novog Sada Petar Đurđev istakao je da se prvi veći ratni zločin protiv neboračkog civilnog stanovništva desio u malom kolonističkom mestu Sirig, nakon čega je usledila izgradnja sistema nacionalne neravnopravnosti u kom su pravoslavni Srbi i Jevreji stavljani van zakona i postajali građani drugog reda.

- Erupcija tog čudovišnog sistema dogodila se u januaru 1942. s jasnom namerom da se izvrši promena demografske strukture stanovništva i najpre je stradala junačka Šajkaška, a potom Novi Sad, mesto gde se srpski mislilo i pisalo u 18. i 19. veku. Ovaj zločin ostao je nepoznat jer je posle 1945. godine tretiran kao zabranjeno sećanje sve do 1967, ali i takvo je preživelo u porodicama stradalih, pravoslavnim hramovima i jevrejskim opštinama - podsetio je Đurđev.

Patrijarh srpski g. Porfirije je napomenuo i kako je termin racija eufemizam "skovan u ideološkoj kuhinji tadašnjeg režima da sakrije da se ovde radi o stravičnom pogromu".

- Sećanje na nevino postradale žrtve svog naroda čini da budemo duboko ukorenjeni u svom duhovnom identitetu, da taj koren može da razvija iz sebe čvrsto stablo i da daje u naša vremena plodove baš tog našeg duhovnog identiteta - naglasio je patrijarh.

Izvor: Blic.rs, Foto: SPC