Povodom inicijative da ulica u Pančevu dobije ime po Maksu Broseu, novinari BBC Newsa na srpskom uputili su pitanja predsedniku Saveza jevrejskih opština Srbije, Robertu Sabadošu. U nastavku slede pitanja, a zatim i odgovor predsednika SJOS.

1. Kako ocenjujete inicijativu da Maks Brose dobije ulicu u Pančevu?
2. Zašto je takva inicijativa problematična?
3. Da li ćete podneti ili ste možda već podneli žalbu na ovakvu inicijativu?

U vezi inicijative da se ulica u Pančevu nazove po Maks Broseu osnivaču istoimene kompanije iz Nemačke saznali smo nakon obaveštenja koje nam je stiglo od Jevrejske opštine Pančevo.

Pre svega moramo da napomenemo da je pitanje ekonomske saradnje gradova, ragiona i države Srbije od izuzetno bitnog značaja za makroekonomsku stabilnost i ukupnu privrednu politiku  čitave države.

Savez jevrejskih opština Srbije je verska zajednica i naravno da mi ne ocenjujemo svrsishodnost donošenja odluke o eventualnim oblicima privredne saradnje ili donošenje odluke o bilo kakvim zajedničkim investicijama privrednih subjekata sa domaćim ili inostranim partnerima.

Naprotiv, pozdravljamo otvaranje i saradnju koja omogućava ekonomski prosperitet i razvoj svake lokalne zajednice.

U tom kontekstu treba posmatrati i inicijative koje nisu ekonomske prirode a potiču iz takvih privrednih odnosa jer još uvek nisu zacelila sećanja na ogromno stradanje jevrejskog naroda tokom Drugog svetskog rata na ovim prostorima, a i srpskog i romskog naroda posebno.

Nažalost, svedoci smo pokušaja revizije istorije i sve glasnijeg odricanja onoga šta je bilo za vreme Holokausta i pokušaja da se relativizuju odnosi, ponašanje i stvarni efekti društvenih odnosa neposredno pre i za vreme Drugog svetskog rata kada je ubistvo, eliminacija Jevreja i drugih naroda "nearijevske rase" bilo potpuno prihvaltljivo i za veliku većinu potpuno normalna pojava.

Da bi se to sprovodilo nije bilo neophodno imati u ruci bilo kakvo oružje već je kroz nehumano primoravanje, kroz ropski rad ostvarivan isti efekat odnosno umiranje ljudi, bilo da se radi o deportovanim Jevrejima ili ruskim i drugim ratnim zarobljenicima.

To je za nas problematično. Neizmerne patnje milionima ljudi prouzrakovalo se i u privrednim preduzećima koji su bili u funkciji ratne mašinerije nacističke države i kolaboracionističkih saradnika širom Evrope.

Davanje imena ulica pojedinim ličnostima je krajnje odgovoran i svečani čin, kojim se odaje priznanje nekome ko je svojim ličnim kvalitetima zaslužio divljenje i poštovanje uže ili šire postojbine.

To je osnovni razlog zbog čega je Jevrejska opština Pančevo izrazila određene rezerve na inicijativu da se ulica u Pančevu nazove po Maks Brose.

Smatramo da nisu sve okolnosti utvrđene neprisrtrasno i objektivno i da je predlog Jevrejske opštine Pančevo,  da Skupština grada Pančeva ne razmatra taj predlog dok se ne budu valjano istražile i utvrdile sve okolnosti u vezi Maks Brose, opravdan i na mestu.

Savez jevrejskih opština Srbije podržava inicijativu Jevrejske opštine Pančevo i smatra da je njihova reakcija bila pravovaljana i da davanje imena ulice najmanje zahteva konzesus u okviru zajednice gde se želi nazvati neka ulica po pojedincu, događaju ili značajnom datumu jer u svakom slučaju mora da ima kvalitet povezivanja u sistem vrednosti a ne razdvajanja.